Groeizaam leven

San Salvatorgemeenschap 12 – 13 juli 2014
Thema: Groeizaam leven
Voorganger: Ard Nieuwenbroek

Openingslied: Vrede voor jou hierheen gekomen

Welkom
Welkom iedereen hier aanwezig. Voor jou die hier al zoveel keer met ons het leven hebt mogen vieren. Voor jou die hier wellicht voor de eerste keer verwachtingsvol aanwezig bent. Voor ons allemaal, inclusief ons verlangen naar heelheid. Verlangen naar dat ene woord dat ons inspireert. Verlangen naar samen. Verlangen naar wat ons vrede en licht brengt in onszelf.
Vandaag gaat het over ons leven dat we leven. Groeizaam leven nog wel, toe maar! Alsof leven op zichzelf al niet uitdagend genoeg is… Mattheus geeft ons daarbij inspiratie door in het Evangelie de rijkdom van het levenszaad kritisch te onderzoeken op kiemkracht. En je hoeft niet van boerenafkomst te zijn om zijn taal te verstaan. Het geeft ons allen vandaag inspiratie om stil te staan bij onze eigen kiemkracht in het leven. En hoe we die kunnen bevruchten en ervan kunnen oogsten.
Voordat we deze inspiratie gaan verkennen, zoeken we de stilte in onszelf en elkaar. Om ons open te stellen. Om ruimte te maken. Om ons denken te zuiveren.

GEBED
Eeuwige,
Ook op deze zomerse dag willen we ons open stellen voor jouw woorden en jouw nabijheid. Zoekend naar de bebronning van ons soms weerbarstige leven. Zoekend naar de heelheid van het bestaan. Zoekend naar wat ons vrede en licht brengt in onszelf.
Wees ons nabij, zo nabij als het maar kan. Want jouw zijn is een onuitputtelijke bron van inspiratie en leven. Een bron die jij ons gegeven hebt om uit te drinken. Voor het leven en vanuit het leven.
LIED: Dat wij volstromen

1e LEZING
Zaadjes van liefde
Er is iets in de mens, dat altijd zoekt naar duistere kanten, stille plekjes waarvan niemand iets weet. Verborgen daden of onuitgesproken gedachten. Wensen die het daglicht niet kunnen verdragen. Het zit in ons. Het zoeken naar het goede, mooie, lieflijke, vreugdevolle, van de Eeuwige geschonken levenszaad . Maar ook dat andere. Dat reiken naar de ondeugd, dat nieuwsgierige naar duisternis, kunstlicht, namaak. Een dilemma, dat ons leven moeilijk kan maken. Een worsteling. Maar dat ons kan doen afglijden. Dieper de duisternis is, naar de zelfkant van het leven. Naar verslaving, naar eenzaamheid, naar pijn en verdriet. Het licht en de duisternis strijden om voorrang. Goed en kwaad staan elkaar naar het leven. En omdat de duisternis en het kwaad wapens gebruiken lijkt het of ze de overhand krijgen. Ook in deze wereld. Ook in ons eigen hart. Onweer dat overtrekt, geeft een onmiskenbare indruk van overmacht, vooral de beeldvullende lichtflitsen, de alles verduisterende wolkenkluwen, de neerkletterende regen. Maar er is altijd weer een voorbij. Het licht neigt tevoorschijn. De regen houdt op. De zaadjes van liefde groeien ook in een eenzaam hart. Nooit kan de aarde de hemel doen stoppen. Er is een doel waarom onkruid moet bestaan naast kruid. Er is een reden waarom dieren elkaar opeten. Er is een gedachte achter groei uit mest. Er is een wereld achter onze wereld, te groot, te ongrijpbaar voor onze beperktheid.
Anton Verweij
LIED: De Heer heeft mij gezien

EVANGELIE
Tweede lezing volgens Mattheus 13:1-9.18-23
Die dag verliet Jezus het huis en ging aan de oever van het meer zitten. Er kwam een grote mensenmassa om hem heen staan, en daarom ging hij in een boot zitten, terwijl de menigte op de oever bleef. Hij sprak hen uitvoerig toe en vertelde gelijkenissen: ‘Iemand ging eens naar zijn land om te zaaien. Tijdens het zaaien viel een deel van het zaad op de weg, en er kwamen vogels die het opaten. Een ander deel viel op rotsachtige grond, waar maar weinig aarde was, en het schoot meteen op omdat het niet diep in de grond kon doordringen. Toen de zon opkwam verschroeide het, en omdat het geen wortel had droogde het uit. Weer een ander deel viel tussen de distels, en toen die opschoten verstikten ze het zaaigoed. Maar er viel ook wat zaad in goede grond, en dat bracht vrucht voort, deels honderdvoudig, deels zestigvoudig, deels dertigvoudig. Laat wie oren heeft goed luisteren!’ Hoor en begrijp dan nu de gelijkenis van de zaaier: bij ieder die het woord van het koninkrijk hoort maar het niet begrijpt, komt hij die het kwaad zelf is en rooft wat hun in het hart is gezaaid; bij hen is op de weg gezaaid. Het zaad dat op rotsachtige grond is gezaaid, dat zijn zij die het woord horen en het meteen met vreugde in zich opnemen. Het schiet echter geen wortel in hen, oppervlakkig als ze zijn. Worden ze vanwege het woord beproefd of vervolgd, dan houden ze geen ogenblik stand. Het zaad dat tussen de distels is gezaaid, dat zijn zij die het woord horen, maar bij wie de zorg om het dagelijkse bestaan en de verleiding van de rijkdom het woord verstikken, zodat het zonder vrucht blijft. Het zaad dat in goede grond is gezaaid, dat zijn zij die het woord horen en begrijpen. Zij dragen dan ook rijkelijk vrucht, deels honderdvoudig, deels zestigvoudig, deels dertigvoudig.’
LIED: Maak uw woord tot een kracht in ons

OVERWEGING
De vader van mijn vader is 99 jaar oud geworden. Van alle kleinzoons ben ik de enige met zijn volledige doopnamen: Gerardus, Quirinus, Antonius. Of het daaraan gelegen heeft weet ik niet maar op de een of andere manier gaf hij mij speciale aandacht. Zo ook op een middag toen hij mij trots een glazen pot liet zien met aan de randen vochtig papier met daartussen ontkiemende zaden. Hij ging er eens echt voor zitten en zei me toen dat in dit potje het geheim van het leverbaar werd. Aan mij, als tienjarig jongetje, vertelde hij me hoe de hele wereld bestaat doordat uit harde zaadjes prachtig leven groeit. Mits er voldoende water en warmte beschikbaar is. In de lezingen van vandaag gaat het over het geheim van het zaad. Mijn opa heeft daar al heel geheimzinnig over verteld, ik zie hem nog zo voor me zitten met een enorme bolknak sigaar hangend in zijn mond. Van het leven heeft hij niet veel goeds meegekregen. Heeft maar liefst drie vrouwen overleefd en in de crisisjaren jaren iedere dag van ’s morgens vier uur tot ’s avonds tien uur gewerkt om veertien kindermonden te voeden. En zo’ n man vertelt zijn kleinzoon over het geheim van de kracht van het zaad!
Voor het doen kiemen van zaad is goede grond nodig. Allemaal leuk en aardig maar waar vinden we in ons leven goede grond om onze levenszaden tot ontkieming te laten komen? Wachten en bidden tot het uiteindelijk zo ver is? Ik dacht het niet, zonder hiermee bidden tot een nutteloze activiteit te willen bestempelen, zeker niet. Ik hou er echter niet van om in afhankelijkheid te wachten tot het wonder van de groei in ons zelf gaat gebeuren. Liever daag ik mezelf en ieder ander uit tot actie over te gaan en open te staan voor groei-impulsen die overal om ons heen voelbaar en zichtbaar zijn.
Gevoed worden door groei-impulsen kan overal. Laatst had ik een bijzondere ervaring in een verpleeghuis waar oudere mensen die dementeren, wonen en leven. Een 92 jarige bewoner zit op zijn vaste stekkie. Half slaperig en dromerig voor zich uit te staren. Woordeloos ga ik stil naast hem zitten. Hij kijkt me half schuin aan, met halfgeopende ogen. Ik vraag hem hoe het met hem gaat vandaag. Het blijft stil en dan, na een krakende zucht zegt hij dat het allemaal niks is. Ik antwoord niet en kijk hem alleen maar, ook half schuin, een beetje aan. Dan lopen er tranen uit zijn zachte ogen. Blijft het verder stil. Tot hij, zomaar ineens en met heldere stem, me recht in het gezicht aankijkt en zegt: “ Een teleurstelling vergeet je, verdriet niet” . Nu ben ik het die verstilt. Wat een wijsheid, wat een levenspijn. Een teleurstelling vergeet je, verdriet niet. Ik kijk hem nu recht in zijn betraande ogen en verbind me met hem door de tranen die ook uit mijn ogen lopen.
Wat een geweldige groei-impuls! Groei-impulsen van buitenaf kunnen ons zo sterken om zelf te groeien in het leven.
En zo zijn er meer. Nog niet zo lang geleden mocht ik nabij zijn in een proces, waarbij iemand met veel intensiteit de laatste maanden van zijn leven leefde. In sommige situaties is zo’ n proces gevuld met vooral de aftakeling en de pijn van het naderend afscheid en verlies. En in deze situatie, en bij zoveel andere, gebeurde er een klein wonder. Juist in die laatste maanden vindt er dan een groeiproces plaats dat verwondert en stil maakt. Zo vertelde de dochter van deze man me: “ Ons pap was in zijn leven nogal zwart-wit en streng over alles wat afweek van zijn denken. In die laatste maanden is dat veranderd. Hij groeide, door ons omringd, uit tot een man die met enorme zachtheid mild over het leven sprak. Hij heeft ons zoveel gegeven die laatste maanden! Juist hierdoor zijn we als broers en zussen zo dicht tot elkaar gekomen, dichter dan zijn hele leven als vader daarvoor. Het heeft ons tot krachtiger mensen gemaakt die het leven durven te vieren. Dat was zijn laatste geschenk aan ons”. In het zicht van de naderende dood wordt zo een enorme groei-impuls gegeven aan dierbaren en aan zichzelf.
Blijft natuurlijk de vraag hoe we er ook zelf voor kunnen zorgen dat goede grond in onszelf beschikbaar is. Hoe we door ons doen-en-laten van elders voedingstoffen kunnen ontvangen om onszelf zo een groei-impuls te geven. Ik vermoed dat dit alles te maken heeft met hoe we in het gewone dagelijkse leven met elkaar omgaan. Verbinding met de ander zoeken, in plaats van de afstand van je eigen gelijk op starre wijze te verdedigen. Nooit in afwezigheid van een ander negatief over die ander spreken. Echt iets van een ander durven te ontvangen en die ander te laten weten wat die gift voor je betekent. Iemand slechts kritiek te geven op zijn gedrag en niet op wie hij als persoon is. Het lef hebben om ook contact te maken met mensen die je niet zo liggen. Keuzes maken voor groei in plaats van uitsluitend te beschermen van wat is. Te genieten van die ene klaproos aan de rand van de weg in plaats van te verlangen naar boeketten van ongekende omvang.
Ja, dan zijn de omstandigheden gunstig voor ons levenszaad. Ja , dan leven we een groeizaam leven.
Laten we dan nu ons geloof, indien mogelijk, staand belijden en met elkaar delen

Geloofslied: Wie als een God wil leven

KLAARMAKEN VAN DE TAFEL /COLLECTE

ACCLAMATIE:Kom over ons met uw geest

Voorbeden

Eeuwige,

Vandaag bidden we u om kiemkracht voor het levenszaad dat jij ons hebt gegeven. Geef ons jouw vruchtbare geest en ben dicht bij ons.

Eeuwige,

Op zoveel momenten in ons leven groeien de zaden van liefde in ons eenzaam hart. Geef ons liefdevolle mensen om ons heen die ons in staat stellen de zaden van liefde tot ontkieming te brengen.

Eeuwige,

We bidden voor mensen die, in de zelfkant van het leven, hun zaden van boosheid, wanhoop en verdriet niet meer de baas zijn. Voor allen die lijden aan verslaving en geweld bidden we om kracht en vertrouwen.

Eeuwige,

Vandaag bidden we jou ook om verlossing van zovele mensen die lijden onder het kwaad van anderen: vluchtelingen, slachtoffers van seksueel misbruik, gemartelden en politiek gevangenen. Sta hen bij met jouw troostende levensenergie.

Eeuwige,

Vandaag bidden we ook voor de gebeden die met zachte hand in ons gebedenboek staan geschreven. Ook gedenken we nu onze voorouders en onze ouders die ons zowel zaden van vrede, vreugde en geluk en ook zaden van verdriet en boosheid hebben gegeven. In jou danken we hen voor hun menselijke goedheid en gedenken hen speciaal als ze zijn overleden en niet meer in ons aardse midden zijn. Vandaag noemen we in het bijzonder

TAFELGEBED
Maken wij het stil in onze harten om de Eeuwige te danken. 
Wees aanwezig in ons midden
en vervul ons hart met jouw vruchtbare geest.
Dank, Eeuwige van ons bestaan,dat wij leven mogen, dat jij mensen leven geeft, dat jij mensen aan elkaar hebt gegeven tot leven. Dank dat jij ons het zaad van liefde in het hart hebt gelegd, die voor elkaar wil zijn: aandacht en attentie, moed en troost, zachtheid en vergeving, levenskracht, trouw en geduld. Dank dat jij ons vruchtbare hoop in handen hebt gegeven, kracht om te leven over kleinheid heen, om het niet af te laten weten, en kleine dingen niet onder de voet te lopen. Zoals een mosterdzaadje tot wasdom kan komen.
Dank Eeuwige, om het vertrouwen dat jij ons geeft. Jezus zelf is onze liefde, onze hoop, en dat geeft ons vertrouwen. Dank dat jij jouzelf in mensenhanden hebt gegeven, en trouw blijft. Jouw liefde – hoop voor ons – jouw trouw – onze zekerheid -Jij hebt ze ons laten zien in Jezus jouw zoon. Heel zijn leven was een woord over jou.
Help ons te bouwen aan een nieuwe vruchtbare wereld
hier en nu en voor altijd
Nu we hier samen zijn
delen wij het brood en wijn, opbrengsten van ontkiemde zaden, zoals hij zei:

‘Deel dit brood en deze wijn,
deel het leven met elkaar
en ik zal jullie leven delen.
Hou je vast aan elkaar
en God zal je nooit laten vallen.’

Geef het Eeuwige, dat het kan,door handen en voeten van mensen, ook door die van ons, door het hart van mensen. Zo kunnen wij vanuit de door jou geschonken levenszaden jouw gemeenschap doen opbloeien en vrucht doen dragen,in mensen die leven voor elkaar, in liefde en hoop, in geloof en trouw.
Laten we dan nu vanuit dat verlangen het gebed bidden dat ons zo bekend en dierbaar is: Onze Vader

Vredeswens
Verbinding met de ander zoeken in plaats van de afstand van het verschil. Daarmee begint de vrede. Laten we elkaar daartoe elkaar een hand van verbinding geven en ontvangen.
Vredeslied: Gij levende eerste en laatste

Brood breken
In het breken van het brood geeft de Eeuwige ons bemoediging en kracht om onze levenszaden tot wasdom te brengen. Iedereen, niemand uitgezonderd, nodig ik uit om dit brood en deze wijn te ontvangen, in zijn naam.
Lied: Zo: Wat in stilte bloeit

SLOTGEDACHTE
Soms ben ik moedeloos,
Verward, verdoofd en verblind.
Het vormt de kille winter van mijn bestaan.
Bevroren emoties, gevuld met verdriet en pijn.
Wanhopig zoek ik de lente in mezelf,
De warmte van mijn ziel en die van anderen.
Als een Goddelijke zon me brengt tot in die warmte
Weet ik dat de zomer van mijn leven weer nabij is
Opdat mijn levenszaden in volle kracht mogen ontkiemen
Met jou, met jou, met jou.
Want zonder jou is er geen ik.
ZEGENWENS
Het zaad dat in goede grond is gezaaid, dat zijn zij die het woord horen en begrijpen. Laten we aan het eind van deze zomerse viering vol kiemkracht onze eigen levensweg vervolgen. Volgend de inspiratie die we vandaag mochten ontvangen. Van de woorden, de liederen en van elkaar. Ieder blad ademt de boom tot leven. Laten we leven zijn voor onze vrienden en vriendinnen, zielsverwanten, collega’s, buren en ook voor hen die het ons moeilijk maken. Gevoed door de kracht en zegen van de Eeuwige, die we ook hier en nu noemen: Vader, Zoon en Heilige Geest. Amen.

SLOTLIED: Wonen overal ergens thuis